Historia Sosnowca sięga czasów piastowskich. Pierwsze wzmianki o osadzie Zagórze (obecnie dzielnicy Sosnowca) pochodzą z 1228 roku. W XIII wieku wspomniano także o wsi Klimontów, która obecnie również należy do miasta.

Tereny dzisiejszego Sosnowca do XVIII wieku, znajdowały się w granicach Księstwa Siewierskiego i należały, najpierw do książąt śląskich, potem – do biskupów krakowskich. W 1790 roku zostały włączone do Korony Polskiej. Po trzecim rozbiorze Polski, w 1795 roku, przeszły one pod panowanie pruskie. Po zwycięstwie Napoleona nad Prusami, osady, tworzące dzisiejszy Sosnowiec, znalazły się w, utworzonym w 1807 roku przez cesarza Francji, Księstwie Warszawskim. Klęska Napoleona i ustalenia kongresu wiedeńskiego (1815 rok) sprawiły, że ziemie te zostały włączone do Królestwa Polskiego, znajdującego się od panowaniem rosyjskim.

Niezwykle dynamiczny rozwój osad przypadł na wiek XIX – okres rewolucji przemysłowej na Śląsku. Odkryto tu wtedy bogate złoża węgla kamiennego. Korzystne, pod pewnymi względami, położenie na granicy zaborów rosyjskiego i austro-węgierskiego, doprowadziło do rozwoju kolei, budowy dworców kolejowych, co wiązało się ze wzrostem znaczenia tych ziem. Przez tereny obecnego Sosnowca przechodziło odgałęzienie słynnej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Jedna po drugiej powstawały tu kolejne kopalnie („Nadzieja Ludwika”, „Maurycy”, „Pogoń”, „Ostra Górka”, „Wiktor”, „Szarlota”), huty („Anna”, „Ludwik” i „Milowice”) i zakłady przemysłowe. Na tereny te napływały rodziny zdolnych niemieckich przemysłowców, które niesamowicie wzbogaciły dzieje Sosnowca. W drugiej połowie XIX wieku przybyli tu z Saksonii Lamprechtowie, Schönowie i Dietlowie. Przemysłowcy ci doprowadzili nie tylko do rozwoju przemysłowego i gospodarczego tych ziem. Poza tą oczywistą działalnością, angażowali się także w życie kulturalne i społeczne, fundując kościoły, osiedla czy placówki oświatowe. To także na ich wniosek, w 1902 roku, z połączenia kilku osad, powstało miasto Sosnowiec.

W historii Sosnowca szczególnie zasłużył się Heinrich Dietel. Przybył on na te tereny w 1878 roku i założył tu przędzalnię wełny czesankowej (pierwszy taki zakład w Królestwie Polskim). W dwa lata po powstaniu zakładu, znalazło w nim zatrudnienie już około 6000 osób. W 1889 roku, Heinrich Dietel ufundował szkołę początkową – Szkołę Aleksandryjską – z dwiema klasami i sześcioma oddziałami. Pięć lat później założył on także siedmioklasową Sosnowiecką Szkołę Realną.

Projekt utworzenia miasta Sosnowca pojawił się po raz pierwszy w 1885 roku, z inicjatywy sosnowieckich przemysłowców. Zaakceptowany został jednakże dopiero w 1902 roku. Sosnowiec utworzono wtedy z istniejących osad: Kuźnicy, Starego Sosnowca, Sielca, Środulki, Ostrej Górki, Pogoni i Radochy. W 1915 roku przyłączono także Dębową Górę, Konstantynów, Milowice, Modrzejów, Pekin i Środulę. W 1953 roku miasto po raz kolejny poszerzyło granice, tym razem o: Bobrek, Bór, Dańdówkę, Jęzor, Niwkę. W 1975 roku przyłączono natomiast: Juliusz, Kazimierz Górniczy, Klimontów, Maczki, Ostrowy Górnicze, Porąbkę i Zagórze.

Herb Sosnowca zatwierdzono w 1904 roku. Autorem projektu był Stefan Wyszewski.

W czasie I wojny światowej zniszczonych zostało wiele sosnowieckich kopalń i zakładów przemysłowych. Cały przemysł, oprócz kopalń węgla, został unieruchomiony. W czasie trzech powstań śląskich w Sosnowcu działały liczne komitety i organizacje zaangażowane w przygotowanie powstań.

Po wybuchu II wojny światowej, oddziały niemieckie wkroczyły do miasta już 4 września 1939 roku. W dzielnicy Środula utworzono getto, w którym zamknięto Żydów z całego Zagłębia. Miasto zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną 27 stycznia 1945 roku.

Od razu po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy zakładów przemysłowych. Najprężniej miasto rozwijało się jednak w latach 70. za czasów rządów sosnowiczanina Edwarda Gierka (bardzo cenionego w rejonach Zagłębia). W latach 90. w czasie zmian ustrojowych w Sosnowcu podupadać zaczął przemysł.

Obecnie Sosnowiec znowu się rozwija. Powstają tu nowoczesne zakłady, zmniejsza się bezrobocie, przebudowane zostało centrum miasta. Posiadający jedno z najpiękniejszych i najnowocześniejszych śródmieść w Polsce, Sosnowiec staje się prawdziwą wizytówką Zagłębia.